Powiat z góry

W okresie rozwoju turystyki na przełomie XIX i XX wieku w powiecie dzierżoniowskim urządzano i budowano dla potrzeb wędrowców i gości liczne restauracje, gospody oraz schroniska. Działające od II połowy XIX stulecia turystyczne stowarzyszenia wytyczały i znakowały szlaki, organizowały miejsca wypoczynku tworząc turystyczną infrastrukturę. Powstawały też punkty obserwacyjne oraz wieże widokowe. Budowano konstrukcje drewniane, stalowe oraz trwalsze kamienne i żelbetonowe. Najmniejszym nakładem środków stawiane były wieże drewniane. Posiadały jednak one krótki żywot i obecnie nie ma już po nich żadnego śladu. Do dziś natomiast pozostało pięć wież widokowych zbudowanych przed II wojną światową.

Nad Bielawą

Szczyt o nazwie Popielak wznosi się w środkowej części masywu sowiogórskiego. Na przełomie stuleci stała tam drewniana wieża widokowa. I choć sam Popielak sięgający 860 m n.p.m. jest wyraźnie niższy od sąsiadującej z nim Kalenicy czy Słonecznej, to właśnie jego walory odkryto wcześniej. W 1889 roku dzierżoniowskie Towarzystwo Sowiogórskie wybudowało na nim około dziesięciometrowej wysokości konstrukcję, którą nazwano wieżą Heleny (Helenen Turm). W 1914 roku powstała tam druga wieża - drewniana konstrukcja, która już w latach dwudziestych XX wieku wieża musiała być w nie najlepszej "kondycji", gdyż w 1927 roku dokonano jej rozbiórki. Sześć lat później na oddalonym o około kilometr szczycie Kalenicy postawiono solidniejszą, stalową konstrukcję. Wieży na Kalenicy nadano imię Paula von Hindenburga.

Wielka Sowa

Szczyt Wielkiej Sowy wznosi się kilometr i 15 metrów nad poziomem morza. Z racji położenia w środkowej części Sudetów jest wspaniałym punktem widokowym. W drugiej połowie XIX stulecia zainicjowano budowę pierwszej drewnianej wieży widokowej na wierzchołku góry. Jej uroczyste oddanie do użytku odbyło się w lipcu 1886 roku. Konstrukcja, którą możemy podziwiać na zdjęciu, znajdowała się około 30 metrów na południe od miejsca, gdzie obecnie stoi żelbetonowa wieża. Drewniana konstrukcja przetrwała jednak tylko do 1904 roku. Jeszcze w tym samym roku powstał plan wzniesienia nowej, drewnianej konstrukcji. Ostatecznie stało się inaczej. Oto prezes dzierżoniowskiego Towarzystwa Sowiogórskiego - Richard Tamm przeforsował ideę budowy trwałej kamienno-żelbetonowej wieży. Prace przy jej wznoszeniu rozpoczęły się w lipcu 1905 roku, a uroczyste otwarcie, które odbyło się 24 maja 1906 roku, zgromadziło tłumy ludzi. Wieży nadano wówczas imię Otto von Bismarcka. Na tarasie widokowym podziwiano panoramy od Śnieżnika po Śnieżkę oraz od Wzgórz Trzebnickich po Broumovskie Vyrchowiny. Po II wojnie światowej wieży nadano imię Władysława Sikorskiego, później polskiego turysty i krajoznawcy Mieczysława Orłowicza. W przeciwległym zakątku powiatu znajduje się inna, znacznie starsza wieża, imienniczka tej zbudowanej na Wielkiej Sowie.

Jańska Góra

Kilka kilometrów za Łagiewnikami, jadąc w kierunku Wrocławia po lewej stronie, w odległości około jednego kilometra od drogi mijamy niewielką zalesioną górkę. To Jańska Góra wznosząca się 253 metry nad poziomem morza. To tam w 1869 roku udostępniono jedną z pierwszych na Dolnym Śląsku wieżę widokową, budowaną od początku jako obiekt o takiej funkcji. Jej fundatorem był właściciel leżących u stóp wzniesienia Sokolnik. Dwudziestokilkumetrowy obiekt przypomina swym stylem wieżę gotyckiego zamku. Na sam wierzchołek wieży prowadziło 108 stopni, przy czym pierwsza galeryjka znajdowała się już na wysokości 16 metrów. Wewnątrz wstawiono również pamiątkowe tablice o patriotycznych treściach. Obok wieży były zabudowania gastronomiczno-rozrywkowe. Na szczycie Jańskiej Góry można było podziwiać przepiękne panoramy, ale również napić się piwa lub kawy oraz posłuchać występów muzycznych. Można było również pospacerować po urządzonym tam parku. Sama wieża ocalała, choć jest w nie najlepszym stanie. Brakuje schodów na najwyższy taras widokowy, a całość wymaga natychmiastowego zabezpieczenia.

Nad Niemczą i Bielawą

Opisując wieże widokowe powiatu dzierżoniowskiego należy wspomnieć o jeszcze dwóch stalowych konstrukcjach. Pierwsza z nich stanęła na położonym w pobliżu Niemczy na wzniesieniu Ostrej Góry. Inicjatorem budowy był miejscowy Związek Górski. Konstrukcja, która także przetrwała do naszych czasów, postawiona została w 1930 roku. Wcześniej istniały tam dwie drewniane wieże. W czerwcu 1925 roku na szczycie Góry Parkowej w Bielawie (Herrlein Berg) stanęła pierwsza w powiecie stalowa wieża widokowa. Jej fundatorem było EGV Bielawa, któremu przewodniczył wówczas Wolfgang Dierig. Konstrukcji nadano jego imię nazywając ją Wieża Wolfganga (Wolfgangturm). W pobliżu szczytu funkcjonowała restauracja.

Gdzie jeszcze

Niewykluczone jest również, iż na terenie powiatu istniały jeszcze inne wieże widokowe, budowane na przykład przez właścicieli licznych majątków bądź nietrwałe drewniane konstrukcje, o których dziś niewiele wiadomo. Przykładem może być choćby wieża widokowa na Grzybowcu znajdującym się pomiędzy Piławą Górną, Kośminem a Przerzeczynem, na Przystroniu lub bliżej nie zlokalizowana jeszcze wieża widokowa w Kamionkach.