Kolej Sowiogórska

W 2002 roku minęła setna rocznica oddania do użytku ostatniego odcinka unikatowej linii kolejowej łączącej niegdyś Dzierżoniów, Pieszyce, Bielawę ze Srebrną Górą - dalej Woliborzem i Ścinawką Średnią po drugiej stronie Gór Sowich.

Zbudowana w latach 1899-1902 Kolej Sowiogórska spełniała ważne funkcje gospodarcze. Była także wielką turystyczną atrakcją. I choć pamiętają ją już tylko starsi mieszkańcy tych terenów to w tym roku na rynku dolnośląskich wydawnictw krajoznawczych pojawiła się niezwykła książka pierwszy raz kompleksowo "przypominająca" popularną przed 1945 rokiem "Sowę".

Całość zaczyna się niezwykle interesującym rysem historycznym ukazującym proces pierwszych przymiarek i projektów łączenia "żelazną drogą" terenów leżących po obu stronach masywu sowiogórskiego. Znaleźć tu możemy między innymi opisy kolejnych planów wykonania w tym celu przekopów pod górskimi szczytami i przeprowadzenia torów tunelami. Ostatecznie, jak wynika z lektury, stało się inaczej. W tym miejscu szczegółowo przedstawiona została historia budowy kolejki, połączona z przytoczeniem przekazów dotyczących uroczystego oddawania do użytku jej poszczególnych odcinków. Największe zaciekawienie wzbudza jednak fragment tekstu dotyczący unikatowego w skali Śląska odcinka z szyną zębatą, który znajdował się pomiędzy dawną stacją Srebrna Góra Miasto, a przystankiem w Nowej Wsi Kłodzkiej. Ostatnie fragmenty książki przybliżają nam zaś warunki eksploatacji kolejki, jej tabor oraz stopniowe "umieranie" po II wojnie światowej. W efekcie ruch na trasie zawieszono w maju 1977 roku.

Całość bogatej treści tej pracy uzupełniona jest rewelacyjnymi, niepublikowanymi dotąd w większości 40 archiwalnymi i współczesnymi zdjęciami oraz kilkoma niezwykłymi grafikami, wykresami oraz szkicami powstałymi po przeglądzie materiałów dostępnych głównie w Archiwum Państwowym we Wrocławiu.

O wartości książki świadczą jej autorzy. Przy powstawaniu tego tytułu współpracowały ze sobą dwie osoby, które są największymi znawcami podjętej tematyki. Michał Jerczyński - dolnoślązak, obecnie mieszkający w Łodzi, jest specjalistą z dziedziny techniki kolejowej i historii kolejnictwa na Śląsku. Współautor dwóch monografii: "150 lat kolei na Śląsku" oraz "Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej" Obecnie pełni funkcję redaktora działu historycznego i technicznego w czasopiśmie "Świat kolei".

Tomasz Przerwa - dzierżoniowianin, mieszkający we Wrocławiu. Jest zafascynowany Srebrną Górą, której poświęcił swe studia. Autor przewodników i innych publikacji dotyczących tej urokliwej miejscowości (min. "Dzieje Srebrnej Góry", "Opowieści srebrnogórskie") . Obecnie pracuje w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Wrocławskiego, zajmując się głównie dziejami turystyki śląskiej.

Michał Jerczyński, Tomasz Przerwa "Kolej Sowiogórska", Srebrnogórska Oficyna Wydawnicza "NASZA", Srebrna Góra 2002