Pomyłka czy...?

W XVIII i XIX wieku powstawały liczne rysunki, malunki i szkice przedstawiające panoramy śląskich miast. Dziś są one źródłem historycznym, niezwykłej wartości. Służą do poznania dziejów regionu. Niekiedy jednak przynoszą pytania, na które trudno jest znaleźć odpowiedzi.

Takim przykładem jest powstała w 1790 roku panorama Dzierżoniowa wykonana przez Augusta Sadbecka - Dzierżoniowianina, pasjonata lokalnej historii, botanika i kolekcjonera. Rysunek, który wyszedł spod jego ręki przedstawia miasto od północnego wschodu. Naniesione zostały na nim wszystkie najważniejsze obiekty: od lewej - nieistniejący już dziś kościół św. Barbary, dalej - św. Jerzego, kościółki Niepokalanego Poczęcia NMP oraz św. Trójcy. W centrum zabudowy widnieje zaś ratusz oraz okazała kamienica rodu Sadbecków. W tle autor naniósł wypiętrzające się Góry Sowie.

Największa zagadka tego rysunku dotyczy właśnie zarysów masywu górskiego. Po prawej, skrajnej stronie panoramy dostrzec można wyraźne regularne kształty, zdecydowanie nieodpowiadające rzeźbie górskich szczytów, a przypominające olbrzymie umocnienia (!). Twierdze w Górach Sowich - tak, ale przecież nie w tej części. Srebrna Góra za swymi fortami znajduje się w południowo-wschodnim części masywu. Dlaczego autor umieścił je po przeciwnej stronie wału sowiogórskiego? Czyżby miało tu miejsce celowe fałszowanie obrazu dl wprowadzenie w błąd potencjalnego przeciwnika?

Srebrnogórska twierdza, wybudowana przez Fryderyka II Wielkiego w latach 1765-1777 miała w czasach powstawania tej panoramy kluczowe znaczenie strategiczne dla całej okolicy. Stanowiła bowiem ważne ogniwo w łańcuchu twierdz zabezpieczających "świeżą" granicę prusko-austriacką. A to właśnie dyplomaci Wiednia licznie pojawiali się w pruskim już wtedy Dzierżoniowie w 1790 roku. Odbywał się tu bowiem kongres dyplomatyczny z udziałem niedawnych gospodarzy tych ziem. Być może ów "błąd" na panoramie mógł powstać całkiem nieumyślnie na etapie kreślenia bądź obróbki rysunku. Przyglądając się jednak precyzji z jaką został wykonany, trudno w to po prostu uwierzyć.